Почему армяне мусорят свою страну

markosyan_usik — 23.06.2022 Не секрет, что повсюду Армения катастрофически замусорена. Залежи мусора десятилетней давности лежат по всей территории, на самых видных и даже привлекательных местах. Для жителей нормально разбрасывать мусор на полях, дорогах, реках, озёрах и у себя, на собственных территориях. Им привычно выбрасывать мусор из машин, балконов, из окошек домов.
Такова реальность в Армении, и бессмысленно это отрицать.


Можно не говорить об этом неприятном факте, но без обсуждения так всё и останется!
Многие удивляются: как так получилось, что армяне замусорили свою родину, стали такими, какими есть сейчас.
Этому отвратительному поведению есть логическое объяснение, и даже оправдание.
Недавно я в составе добровольческого отряда несколько раз участвовал в уборке Ереванского озера. Мы убрали довольно большую площадь береговой линии.
Соприкасаясь с проблемой загрязнения в Армении, задаваясь вопросом, я углубился в корни её происхождения.
Выскажу свои соображения. Прошу, почитайте до конца!

Казалось, армяне после того, что исторически с ними случилось, должны были оставшийся осколок своей родины беречь, как зеницу ока. Тем более народ всегда был известен большой концентрацией умных людей. Такой народ должен был отличаться во всех сферах, в том числе и экологического сохранения своей родины, стать культурным и образцом для подражания.
Но не тут-то было! В эре большего мусора жителям Армении не до противостояния было.
Сначала разрушительное землетрясение страну привело к трагическим последствиям.
Потом распад СССР, что разрушил привычные экономические связи.
Потом война с Азербайджаном, которая истощала ресурсы страны. Затем последовала блокада.
Чуть позже остановили АЭС, оставляя республику во тьме. Даже освободительная война не принесла пользы населению страны, так как дивиденды от неё достались только кучке военных.
Но и трагические напасти для армянского народа на этом не закончились.
На участь Армении навалилась ещё одна трагедия, которая своим разрушительным последствием натворила больше, чем землетрясение, блокада, остановка АЭС вместе взятых.
К власти страны пришёл Роберт Кочарян.
В стране при Тер-Петросяне и так была разруха, голод, тьма, а когда во главе страны стал Кочарян со своим кланом, то ко всему добавились убийства, репрессии, грабёж, расхищение, присвоение чужого бизнеса, продажа монопольного государственного имущества страны за бесценок другим странам. В Армении царствовал разгул криминала и безнаказанности; преднамеренно сократились учебные заведения, уровень учёбы снизился до минимума.
Жители остались без будущего, страну покидали предприимчивые люди, культурный слой населения, все те, кто мог уехать от правящего клана.
А те, которые не могли уехать, живя без еды, света, тепла, воды, вынужденно продавали свои голоса за гроши. И так продолжалось до 2018 года.
Клану нужна была тёмная, послушная масса людей, голодных, готовых продать за кусок хлеба свои голоса для показа проведённых выборов в стране. Не зря в Армении при Робе и Серже сплошь практиковалось рабовладение.
Трудно сейчас представить, но тогда некогда чистоплотные люди из-за вышеперечисленных обстоятельств месяцами не могли мыться. По Армении не только криминал разгулялся, но и был разгул вшей. Только со слезами в глазах можно вспоминать, что тогда возвращаясь из Армении, надо было провести санитарную обработку себе. В аэропортах прилетающим из Еревана пассажирам проводили проверки на педикулез. Не зря упрекая Роберта о состоянии его страны говорили «твоя вшивая Армения».
Именно в это время мир интенсивно развивался, в торговом обороте массово появились тары из пластика, плёнок, одноразовая посуда, с появлением которых мусорные отходы десятикратно увеличились. В развивающихся странах соответственно внедрялись новые подходы к появлению нового вида мусора, их раздельного сбора, переработки, утилизации.

В это время в Армении даже организованный сбор мусора перестал работать. Скоро повсюду в Армении возвышались горами кучи свалок. По городам не пройтись и не проехать было: то разбитые дороги, то свалки.
Наверняка многие помнят, как в первые времена с появлением полиэтиленовых пакетов, пластиковых бутылок или разных тар люди сначала их берегли для дальнейшего использования. Но со временем тары в хозяйствах накоплялись. Скоро от них приходилось избавляться. Но выбросить было некуда, и у себя хранить тоже.
Вот и население девало мусор по своему усмотрению хоть куда. Для большинства людей стало нормой вываливать мусор в реку, в озеро, на улицу, да и у себя на территории…
И так, год за годом живя в нищете, разрухе, без света и без надежды на завтрашний день, люди привыкли к наличию антисанитарии вокруг себя, перестали замечать свой и чужой мусор рядом и под себя.
У большинства людей выработались вот такие поведенческие нравы.
Рождённое новое поколение воспринимало антисанитарию как норму жизни.

Разве можно забыть времена, когда многие армяне считали Армению не своей страной? И правильно считали: страна принадлежала Робу и его клану.
При этом эти люди демонстративно сочно плевали, как будто плюют на лица тех. Или нервно бросая вдаль только что уже закуренную сигарету или мусор, произносили матерные слова в адрес властвующего клана и его главаря. Хотя эти люди имели в виду Роба, но по факту плевали на свою Родину, загрязняли свою страну.
Такое поведение людей никуда не делось, оно массово распространялось среди других людей. Под ненавистными словами было заложено отношение внутри этих людей к своему месту проживания, к своей стране. Именно с таким отношением сотни тысяч армян уехали из Армении, и они никогда уже не вернутся, оставаясь на чужбине, и со временем там ассимилируются. У тех людей ненавистное отношение осталось до сих пор, хотя в Армении уже другие времена и «страна уже наша».
В Армении борьба с мусором началась при позднем правлении Сержа Саргсяна, и это было вынужденной мерой, так как по Еревану уже был мусорный коллапс.
С приходом к власти Никола Пашиняна в Армении проводится масштабная уборка мусора, употребляются новые подходы к сбору и утилизации отходов.
Убирается не только сегодняшний мусор, но и потихоньку убирают залежи мусора, которые лежат в Армении со времен Кочаряна и Саргсяна.
В этом году, например, мэрия Еревана почистила часть Ереванского озера, вывозя оттуда тысячи грузовиков мусора, накопившегося десятилетиями. Планируют там создать зону отдыха и, кажется, уже создали.
Но надо признавать, что у властей не хватает ресурсов.
Поэтому без массового участия граждан страны в процессе уборки и сохранения порядка не получится. Предпосылки, что страна очистится от мусора и жители вернуться к нормальному состоянию, предостаточно.
Во-первых, в Армении власти уже убирают мусор, выполняются разные экологические программы.
Увеличен штраф за выброс мусора в неположенном месте. А это значит, что граждане будут контролировать граждан, чтобы они не мусорили вокруг.
Да, да! «Граждане будут контролировать граждан». И уже... Это означает, что общество зреет.
Остаётся самое важное – понимание.
Что живут среди нас те люди и то поколение людей, которым привычно и дальше мусорить вокруг и жить рядом с мусором. При этом, «эти люди» составляют большую часть населения Армении.
Бесполезно этих людей осуждать.
Правильнее будет их понять и даже пожалеть. Но и наказать обязательно, согласно законам республики.
Да, да, пожалеть их надо. Так как эти люди жили в унижении и адских условиях при Кочаряне и Саргсяне. Выдержали и остались на своей родине.
Именно эти люди являются носителями и продолжателями армянского гена, настоящими защитниками родины. Это они вышвырнули из власти страны криминального и преступного мусора и сейчас вон как высокими темпами восстанавливают Армению. Хотя с тех времён не от хорошей жизни вынужденно приучились к антисанитарии вокруг.
Но скоро изменятся обязательно. Да, потому что: «страна уже наша».

Радует то, что уже по всему Армению появляются добровольческие группы с гражданами, мыслящими современно, не делящими территорию и мусор на своои или чужие. Они убирают везде, где попало и когда могут. Потому что такие люди любят чистоту вокруг. И последователей таких людей больше и больше становится в стране.
«Потому что любить чистоту заразно».
Так что скоро в Армении будет чисто.
Остаётся только гражданину, любящему свою страну, сделать один важный шаг:
«Поднять мусор вокруг себя!»

Ինչու՞ են հայերն աղտոտում իրենց երկիրը, և ինչպե՞ս ենք ապրելու

Գաղտնիք չէ, որ Հայաստանում ամենուրեք աղետալիորեն աղտոտված է: Տասնամյակների վաղեմության աղբակույտեր են ողջ տարածքով մեկ` նույնիսկ ամենանշանավոր և ամենագրավիչ վայրերում։ Բնակիչների համար նորմալ է դարձել աղբը թափել դաշտերում, ճանապարհներին, գետերի, լճերի մեջ և նույնիսկ սեփական տարածքներում։ Նրանք սովոր են աղբը դուրս նետելու մեքենաներից, պատշգամբներից, տների պատուհաններից։
Սա է իրականությունը Հայաստանում, և դա հերքելն անիմաստ է։
Կարելի է չխոսել այս տհաճ փաստի մասին, բայց առանց քննարկման ամեն ինչ այդպես էլ կմնա:
Շատերը զարմանում են, թե ինչպես եղավ, որ հայերն սկսեցին աղտոտել իրենց հայրենիքը, դարձան այնպիսին, ինչպիսին հիմա են։
Այս նողկալի պահվածքն ունի տրամաբանական բացատրություն և նույնիսկ արդարացում։
Վերջերս կամավորական խմբի կազմում մի քանի անգամ մասնակցել եմ Երևանյան լճի մաքրման աշխատանքներին։ Մենք մաքրել ենք առափնյա բավականին մեծ տարածք։
Առնչվելով Հայաստանի աղտոտվածության խնդրին և հարցի շուրջ խորհելով` խորացել եմ դրա առաջացման պատճառների մեջ։
Կհայտնեմ իմ կարծիքները: Խնդրում եմ կարդալ մինչև վերջ:

Թվում էր, թե պատմականորեն իրենց հետ կատարվածից հետո հայերը պետք է աչքի լույսի պես փայփայեին իրենց հայրենիքից մնացած այս փոքրիկ բեկորը։ Առավել ևս, որ ազգը միշտ էլ հայտնի է եղել խելացի մարդկանց մեծ կենտրոնացվածությամբ։ Այդպիսի ժողովուրդը պետք է առանձնանար բոլոր, այդ թվում` իր հայրենիքի էկոլոգիական պահպանության բնագավառներում, դառնար ավելի բարեկիրթ և նմանակելու օրինակ:
Բայց այլ բան տեղի ունեցավ… Ավելի շատ աղբի այս դարաշրջանում հայաստանցիներն առճակատման ժամանակ չունեին:
Նախ` երկրում տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժը հանգեցրեց ողբերգական հետևանքների։
Հետո ԽՍՀՄ փլուզումը, որը քանդեց սովորական տնտեսական կապերը։
Այնուհետև պատերազմն Ադրբեջանի հետ, որը սպառեց երկրի ռեսուրսները։ Դրան հետևեց շրջափակումը:
Կարճ ժամանակ անց դադարեցվեց ատոմակայանի գործունեությունը` հանրապետությունը թողնելով խավարի մեջ։ Նույնիսկ ազատամարտը օգուտ չտվեց երկրի բնակչությանը, քանի որ դրանից դիվիդենտներ շահեցին միայն մի քանի զինվորականներ։
Սակայն հայ ժողովրդին բաժին հասած ողբերգություններն այդքանով չավարտվեցին:

Հայաստանին բաժին հասավ մեկ այլ ողբերգություն ևս, որն իր կործանարար հետևանքներով ավելին արեց, քան երկրաշարժը, շրջափակումը և ատոմակայանի փակումը միասին:
Երկրում իշխանության եկավ Ռոբերտ Քոչարյանը:
Տեր-Պետրոսյանի օրոք երկրում արդեն ավերածություն էր, սով, խավար, իսկ երբ երկրի իշխանություն դարձան Քոչարյանն ու իր կլանը, ապա այդ ամենին ավելացան սպանություններ, բռնաճնշումներ, թալան, ուրիշի բիզնեսի յուրացում, երկրի մենաշնորհային պետական ունեցվածքի վաճառք այլ երկրներին գրոշների դիմաց: Հայաստանում տիրում էր սանձարձակ հանցագործություն ու անպատժելիություն, միտումնավոր կրճատվեցին կրթական հաստատությունները, կրթության մակարդակը հասավ նվազագույնի։
Բնակիչները մնացին առանց ապագայի, երկիրը լքեցին նախաձեռնողականություն ցուցաբերող մարդիկ, բնակչության կիրթ հատվածը, բոլոր նրանք, ովքեր կարող էին հեռանալ իշխող կլանից։
Իսկ նրանք, ովքեր չեն կարողացել հեռանալ, ապրելով առանց սննդի, լույսի, ջերմության, ջրի, ստիպված են եղել չնչին գնով վաճառելու իրենց ձայները։ Եվ այսպես շարունակվել է մինչև 2018թվականը:
Կլանին պետք էին անկիրթ, հնազանդ ու սոված մարդիկ, որ պատրաստ կլինեին իրենց ձայնը վաճառելու մի կտոր հացի դիմաց` երկրում անցկացված ընտրություններ ցույց տալու համար։ Իզուր չէ, որ Ռոբի ու Սերժի օրոք Հայաստանում ստրկատիրություն էր գործում։
Հիմա դժվար է պատկերացնել, բայց այն ժամանակ երբեմնի մաքրասեր մարդիկ վերոնշյալ հանգամանքների պատճառով ամիսներով չէին կարողանում լողանալ։ Հայաստանում ոչ միայն հանցագործությունն էր մոլեգնում, այլև ոջիլները։ Առանց արցունքների հնարավոր չէ հիշել, որ այն ժամանակ, Հայաստանից վերադառնալով, անհրաժեշտ էր լինում քեզ սանմաքրում կատարել: Օդանավակայաններում Երևանից ժամանող ուղևորները պեդիկուլյոզի ստուգում էին անցնում: Եվ իզուր չէ, որ Ռոբերտին իր երկրի վիճակի համար կշտամբելիս ասում էին` «քո ոջլոտ Հայաստանը»։
Հենց այդ ժամանակ էր, որ աշխարհն ինտենսիվորեն զարգանում էր, և առևտրաշրջանառության մեջ մտան պլաստիկից, թաղանթից տարաները և մեկանգամյա օգտագործման սպասքի պարագաները, որոնց ի հայտ գալով` աղբի թափոնները տասնապատիկ ավելացան: Զարգացող երկրներում համապատասխանաբար նոր մոտեցումներ էին ներդրվում նոր տեսակի թափոնների առաջացման, դրանց առանձին հավաքման, վերամշակման, շահագործման վերաբերյալ:
Դժբախտաբար, Հայաստանի իշխանությունները չէին արձագանքում ահագնացող էկոլոգիական ճգնաժամին. երկրի կենսագործունեության տարբեր ոլորտների ապահովման համար հատկացվող բոլոր միջոցները մտազուրկ կերպով միայն յուրացվում էին:
Երկար տարիներ կազմակերպված աղբահանությունը երկրում նույնիսկ դադարել էր գործել։ Շուտով Հայաստանում ամենուրեք սկսեցին սարերի պես վեր խոյանալ աղբանոցների կույտեր։ Քաղաքներով քայլել կամ մեքենայով շրջել հնարավոր չէր. կամ անբարեկարգ ճանապարհներ, կամ աղբավայրեր։
Հավանաբար շատերն են հիշում, թե ինչպես էին մարդիկ սկզբում պոլիէթիլենային տոպրակների, պլաստիկ շշերի կամ տարատեսակ տարաների ի հայտ գալուն պես դրանք պահում հետագա օգտագործման համար: Սակայն ժամանակի ընթացքում տնտեսություններում սկսեցին տարաները կուտակվել։ Եվ շուտով ստիպված եղան ազատվել դրանցից։ Սակայն դեն նետելու կամ տանը պահելու տեղ էլ չկար։
Այսպիսով, բնակիչներն սկսեցին աղբից ազատվել իրենց հայեցողությամբ, որտեղ պատահի: Մարդկանց մեծամասնության համար սովորական է դարձել աղբը թափել գետի, լճի մեջ, փողոցում և նույնիսկ սեփական տարածքում…
Եվ այսպես, տարեցտարի ապրելով աղքատության, ավերածության մեջ, առանց լույսի և վաղվա օրվա հանդեպ հույսի, մարդիկ ընտելացան իրենց շուրջը հակասանիտարական վիճակի առկայությանը, դադարեցին նկատել իրենց և ուրիշների աղբն իրենց կողքին ու իրենց տակ։
Մարդկանց մեծ մասի մոտ ձևավորվել են ահա այսպիսի վարքագծային սովորություններ:
Ծնված նոր սերունդը սկսեց հակասանիտարական պայմաններն ընկալել որպես կյանքի նորմ։

«Էս երկիրը իմը չի»
Կարելի՞ է արդյոք մոռանալ այն ժամանակները, երբ շատ հայեր Հայաստանն իրենց երկիրը չէին համարում։ Եվ ճիշտ էլ համարում էին. երկիրը պատկանում էր Ռոբին և իր կլանին։
Եվ այդպես, այդ մարդիկ ցուցադրաբար թքում էին, կարծես թքում էին նրանց երեսին։ Կամ նյարդայնացած դեն նետելով նոր ծխած ծխախոտը կամ աղբը` անպարկեշտ խոսքեր էին ասում իշխող կլանի ու նրա ղեկավարի հասցեին։ Չնայած այս մարդիկ Ռոբին են նկատի ունեցել, բայց իրականում թքել են իրենց հայրենիքի վրա, աղտոտել են իրենց երկիրը։
Մարդկանց այս պահվածքը չվերացավ, այլ զանգվածաբար տարածվեց այլ մարդկանց շրջանում։ Ատելությամբ լի արտահայտությունների տակ այս մարդկանց մեջ վերաբերմունք կար իրենց բնակության վայրի, իրենց երկրի նկատմամբ։ Հենց այս վերաբերմունքով էլ հարյուր հազարավոր հայեր լքեցին Հայաստանը և երբեք այլևս չեն վերադառնա և, մնալով օտարության մեջ, ժամանակի ընթացքում այնտեղի հետ կձուլվեն։ Այդ մարդկանց մոտ ատելությամբ լի վերաբերմունքը մինչև հիմա էլ պահպանվել է, թեև Հայաստանում արդեն ուրիշ ժամանակներ են, և «երկիրն արդեն մերն է»։
Հայաստանում աղբի դեմ պայքարն սկսվել է Սերժ Սարգսյանի իշխանության վերջին տարիներին, և դա արդեն հարկադրված միջոց էր, քանի որ Երևանում արդեն աղբի հետ կապված ճգնաժամ էր:
Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության գալով` Հայաստանում լայնածավալ աղբահանություն է իրականացվում, կիրառվում են թափոնների հավաքման ու օգտագործման նոր մեթոդներ:
Աստիճանաբար հեռացվում են ոչ միայն այսօրվա, այլև դեռևս Քոչարյանի և Սարգսյանի ժամանակներից մնացած աղբակույտերը:
Այս տարի, օրինակ, Երևանի քաղաքապետարանը մաքրել է Երևանյան լճի մի մասը` դուրս բերելով տասնամյակների ընթացքում կուտակված հազարավոր բեռնատար աղբ։ Նախատեսում են այնտեղ հանգստի գոտի ստեղծել և, կարծես, արդեն ստեղծել են։
Պետք է խոստովանել, սակայն, որ իշխանությունները բավարար ռեսուրսներ չունեն։
Հետևաբար, առանց երկրի քաղաքացիների` մաքրման և կարգուկանոնի պահպանման գործընթացին զանգվածային մասնակցության` ոչինչ չի ստացվի: Բավականաչափ նախադրյալներ կան, որ երկիրը կմաքրվի աղբից, և բնակիչները կվերադառնան նորմալ վիճակի։
Նախ` Հայաստանում իշխանություններն արդեն մաքրում են աղբը, իրականացվում են տարբեր բնապահպանական ծրագրեր:
Բարձրացել է աղբը դրա համար չնախատեսված տեղում թափելու համար տուգանքի չափը: Իսկ դա նշանակում է, որ քաղաքացիները կվերահսկեն քաղաքացիներին, որպեսզի նրանք չաղտոտեն շուրջը։
Այո', այո'… «Քաղաքացիները կվերահսկեն քաղաքացիներին»: Եվ արդեն... Սա նշանակում է, որ հասարակությունը հասունանում է։
Մնում է ամենակարևորը` ըմբռնողությունը:
Որ մեր մեջ ապրում են այն մարդիկ և մարդկանց այն սերունդը, որոնք սովոր են շարունակելու աղտոտել շուրջը ու ապրել աղբի կողքին։ Միևնույն ժամանակ «այդ մարդիկ» կազմում են Հայաստանի բնակչության մեծ մասը:
Անիմաստ է այդ մարդկանց դատապարտելը:
Ավելի ճիշտ կլինի նրանց հասկանալ և նույնիսկ խղճալ։ Բայց և պատժելը պարտադիր է` համաձայն հանրապետության օրենքների։
Այո', այո', դուք պետք է խղճաք նրանց, քանի որ այդ մարդիկ Քոչարյանի ու Սարգսյանի օրոք ապրել են ստորացած ու դժոխային պայմաններում։ Համբերել են ու մնացել իրենց հայրենիքում։
Հենց այդ մարդիկ են հայի գենի կրողն ու շարունակողը, հայրենիքի իրական պաշտպանները: Այդ նրանք երկրի իշխանությունից դուրս շրպրտեցին քրեական և հանցագործ աղբը և հիմա էլ ահա ինչպիսի~ բարձր տեմպերով վերականգնում են Հայաստանը։ Թեև այն ժամանակներից ի վեր ոչ լավ կյանքից ստիպված են եղել սովորել շրջապատի հակասանիտարական պայմաններին։
Բայց շուտով հաստատ կփոխվեն։ Այո', քանի որ «Երկիրը արդեն մերն է»:
Ուրախալին այն է, որ ողջ Հայաստանով մեկ արդեն ի հայտ են գալիս կամավորական խմբեր` կազմված արդիական մտածելակերպ ունեցող քաղաքացիներից, որոնք տարածքն ու աղբը չեն բաժանում սեփականի կամ ուրիշի։ Նրանք մաքրում են ամենուրեք, որտեղ և երբ կարողանոում են, որովհետև այդպիսի մարդիկ սիրում են, երբ շուրջը մաքուր է: Իսկ նման մարդկանց հետևորդներն ավելի ու ավելի են շատանում երկրում։
«Որովհետև մաքրություն սիրելը վարակիչ է»։
Այնպես որ, շուտով Հայաստանում մաքուր կլինի։
Մնում է միայն, որ իր երկիրը սիրող քաղաքացին մեկ կարևոր քայլ անի.
«Բարցրացնի իր շուրջը եղած աղբը»:

Оставить комментарий

Популярные посты:

• Архив